[HS1]

MEME AMELİYATI OLAN HASTALARDA AYAK MASAJININ AMELİYAT SONRASI AĞRIYA ETKİSİ

Amaç: Araştırma, meme ameliyatı olan hastalara uygulanan ayak masajının, ameliyat sonrası ağrı üzerine etkisini belirleyerek, hemşirelerin uyguladıkları farmakolojik olmayan ağrı giderme girişimlerine ve nitelikli bakımın sağlanmasına katkıda bulunmak amacıyla planlandı. Gereç-Yöntem: Yarı deneysel nitelikte olan bu araştırma, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Meme Servisi’nde, Şubat 2007-Nisan 2008 tarihleri arasında uygulandı. Meme ameliyatı uygulanan 70 hasta (35 deney, 35 kontrol) çalışma kapsamına alındı. Hastaların tanıtıcı özelliklerini belirlemek için anket formu, ağrı şiddeti ve niteliğini değerlendirmek için Kısa McGill Ağrı Soru Formu kullanıldı. Ameliyat sonrası dönemde, kontrol grubundaki hastalar sadece analjezik tedavisi alırken, deney grubundaki hastalara analjezik tedavisine ek olarak 20 dakika ayak masajı uygulandı. Ağrı ve yaşam bulguları (arteryal kan basıncı, nabız ve solunum) izlemleri, deney grubundaki hastalarda, masaj öncesi ve masaj sonrası 5., 30., 60., 90. ve 120. dakikalarda, kontrol grubundaki hastalarda ise, ilk ağrı ifade ettiklerinde ve deney grubuna uygulanan masajın bittiği saat göz önünde bulundurularak 5., 30., 60., 90. ve 120. dakikalarda yapıldı. Veriler SPSS paket programında, frekans, ortalama, ki-kare, Student t, Pillai’s Trace ve Bonferroni testleri kullanılarak analiz edildi. Bulgular: Yapılan analizler sonucu, ameliyat sonrası ayak masajı uygulanan hastaların, istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha az ağrı deneyimledikleri bulundu (p:0,000). Tüm hastaların en fazla “sancı verici” nitelikte ağrı deneyimledikleri görüldü. Deney grubundaki hastaların, özellikle masaj sonrası 5. dakikada tüm yaşam bulgularında azalma görülmesine karşın, kontrol grubundaki hastaların 5. dakikada, nabız dışında diğer bulgularının arttığı belirlendi. Tartışma ve Sonuç: Ameliyat sonrası nitelikli ağrı kontrolü, cerrahi girişimin başarısı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Ancak, ağrı kontrolü konusundaki tüm gelişmelere karşın, hastaların ameliyat sonrası dönemde orta veya şiddetli düzeyde ağrı deneyimlemeye devam ettikleri bilinmektedir. Araştırmadan elde edilen veriler, meme ameliyatı olan hastalara uygulanan ayak masajının, ameliyat sonrası ağrı kontrolünde etkili olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda cerrahi hemşirelerinin, ağrısı olan ve masaj uygulanması riskli olmayan hastalara, ayak masajı uygulayarak ağrılarını hafifletmesi önerilebilir.